Goed onderwijs bestaat niet alleen uit losse vakken en lesjes. Leerlingen leren pas écht wanneer wat ze leren samenhang heeft: als vakken op elkaar aansluiten, als kennis uit het ene onderwerp terugkomt in een ander, en als ze zien waarom iets belangrijk is. Samenhang in het curriculum is dan ook een belangrijk thema voor scholen die toekomstgericht en doordacht onderwijs willen geven.
Samenhang betekent dat leerdoelen, vakken, thema’s en vaardigheden met elkaar verbonden zijn. Zowel:
Verticaal: over de leerjaren heen. Wat leerlingen in groep 6 leren, bouwt voort op wat ze in groep 5 deden.
Horizontaal: tussen vakken binnen een leerjaar. Wat ze leren bij aardrijkskunde sluit aan bij wat ze doen bij taal of digitale vaardigheden.
Samenhang zorgt ervoor dat leerlingen beter begrijpen wat ze leren, meer gemotiveerd zijn en kennis ook beter blijvend kunnen toepassen. Volgens SLO stimuleert het een dieper inzicht en een meer betekenisvolle leerervaring.
Minder versnippering: Leerlingen ervaren het onderwijs als één geheel, niet als losse stukjes kennis.
Meer betrokkenheid: Door herkenning en aansluiting met andere vakken of de eigen leefwereld.
Beter leren: Samenhang vergroot het begrip en helpt bij het onthouden en toepassen van kennis.
Efficiëntie: Door vakoverstijgend te werken kunnen scholen tijd en aandacht effectiever inzetten.
Stap 1: Breng in kaart wat je al doet
Kijk als team naar je huidige curriculum. Waar zit al verbinding tussen vakken of leerdoelen? Welke thema’s komen in meerdere vakken terug? Dit geeft zicht op bestaande kansen.
Stap 2: Kies een of twee centrale thema’s of vaardigheden
Start klein. Kies bijvoorbeeld digitale geletterdheid of burgerschap als verbindende lijn. Vraag: hoe komt dit terug in verschillende vakken, en waar liggen nog kansen?
Stap 3: Stem leerdoelen op elkaar af
Werk in leerjaar- of vakteams. Leg leerdoelen van verschillende vakken naast elkaar en zoek naar natuurlijke verbanden. Denk bijvoorbeeld aan informatievaardigheden bij zowel Nederlands als geschiedenis.
Stap 4: Ontwikkel gezamenlijke lessen of projecten
Maak samen lessen of themaweken waarin vakken elkaar versterken. Bijvoorbeeld: een project over duurzaamheid waarbij rekenen, biologie én digitale vaardigheden aan bod komen.
Stap 5: Gebruik ondersteunende methodes als hulpmiddel
Sommige methodes zijn speciaal ontwikkeld om samenhang te bevorderen. Ze bieden structuur en materiaal dat makkelijk te koppelen is aan andere vakken. De methodes van Instruct sluiten goed aan bij dit soort samenhangende onderwijspraktijken.
Zo biedt DIGIT een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid (ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden, mediawijsheid en computational thinking). Deze onderdelen zijn breed toepasbaar in allerlei vakken. Bijvoorbeeld: leren zoeken naar informatie (taal), of logisch redeneren met blokprogrammeren (wiskunde).
